Het gebruik van zeevruchten in de Japanse keuken
Er zwemt en leeft veel meer in de zee dan alleen maar diverse vissoorten. Tal van zeevruchten en schelpdieren verbergen heerlijke en unieke smaken. En binnen de Japanse keuken weten ze die maar al te goed te benutten!
Voor de specifieke soorten is het soms erg lastig een (westerse) vervanger te vinden. Coquilles, garnalen, en octopus zijn hier meestal nog redelijk goed te vinden. Gaat het echter om specifieke soorten kokkels dan kan het lastig worden. In dat geval is je beste optie om bij de vishandel te vragen naar Waddenzee kokkels.
Tevens kun je ook goed kijken bij de (online) toko. Afhankelijk van het seizoen en aanbod hebben ze daar vaak ook nog wel diverse diepvries soorten. Of in het geval van bijvoorbeeld zee-egel, soms ook in blik.
In het verlengde van de gewone garnalen gaan we richting de kreeften en dan in het bijzonder de “shako” bij ons bekend als de bidsprinkhaankreeft. Deze wordt in Japan gezien als ware delicatesse en met name verkrijgbaar bij luxe sushi restaurants.
Coquilles zijn ontzettend geliefd in Japan en worden veelal langs de kust gevangen. Met name Japanse coquilles zijn behoorlijk groot en vlezig. Ze worden gegeten als sashimi en in de vorm van sushi. Meest geliefd is echter deze even – in de schelp – grillen op een barbeque met een klein beetje shoyu (sojasaus) en sake.
De St. Jakobsschelp, jakobsmantel of grote mantel (afhankelijk van welke naam deze draagt) is over het algemeen een prima vervanger om te gebruiken in plaats van een specifiek Japanse coquille.
In Japan zijn ze dól op garnalen. En dan niet de Hollandse Garnalen maar de grotere, gamba-achtige soorten, zoals de Japanse tijgergarnaal. De garnalen worden soms in het geheel op een spies gedaan als een soort yakitori, soms rauw als sashimi geserveerd, en weer andere keren (geheel schoongemaakt en gepeld) door bijvoorbeeld yakisoba gemixt en gebakken. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen zogenaamde zoete garnalen (amaebi) en reguliere garnalen.
Hokkigai (soms ook wel bekend onder de naam ubugai) worden in tegenstelling tot de akagai ontzettend veel gegeten en gebruikt in de Japanse keuken. Ook deze variant vind je soms rauw op sushi maar wordt meestal gestoomd, gekookt, of geroerbakt in allerhande gerechten. Met name de kleinere varianten worden veel gebruikt in miso soep.
Soortgelijke varianten zijn hamaguri en torigai kokkels. Met name hamaguri zie je ook veel terug in allerhande gerechten zoals miso soep.
Hoewel we hier inktvis vrijwel alleen maar kennen en eten als calamari wordt het in Japan in tal van gerechten gebruikt en is het bijna net zo normaal als kip. Enkele populaire gerechten waarin inktvis de hoofdrol speelt zijn: ikameshi (inktvis gevuld met rijst), okonomiyaki, ikayaki (gegrilde inktvis), sashimi, sushi en tal van andere typische Japanse gerechten.
Krab is enorm geliefd in Japan en wordt op tal van manieren geserveerd. Met name opvallend zijn ook de grote krab restaurants, te herkennen aan (vaak) een grote, bewegende robot krab op de gevel van het pand.
De meest bekende krabsoorten in Japan zijn de kegani, tarabagani, en zuwaigani krabben. De kegani is een wat kleinere krab en geliefde om het delicate en smaakvolle vlees. Dit in tegenstelling tot de enorme tarabagani; de “koning krab” met poten die wel een meter lang kunnen worden!
Dat gezegd te hebben is het echter de zuwaigani die wellicht de meest prestigieuze status heeft. Deze sneeuwkrab is alleen beschikbaar in de winter en is voor velen populair vanwege het smakelijke vlees dat deze in zijn poten heeft zitten.
Diverse soorten kreeften komen er in de wateren rondom Japan voor en tal van varianten staan op de menukaart. Ze hebben echter niet de status van een luxe delicatesse zoals kreeft dat heeft in andere landen. En is over het algemeen niet bijzonder populair of uniek. Wellicht de meest bekende manier waarop kreeft wordt gegeten in Japan is in de vorm van “Lobster Rolls” bij de populaire keten Luke’s Lobster.
Zelfs bepaalde kwallensoorten worden in Japan gegeten. Dit is echter wel een unieke delicatesse die ook onder de Japanners zelf niet direct als normaal bestempeld wordt.
In Japan lusten ze overigens ook prima een pannetje mosselen, maar dan wel een tikje anders dan hier. Zo gebruiken ze daar meestal sake (in plaats van witte wijn) en worden ze gestoomd en niet gekookt. Nog een populair gerecht waarvoor men mosselen gebruikt in Japan is een gebakken/gegratineerde variant met kewpie mayonaise en kaas.
Ook octopus wordt in Japan zeer regelmatig verorberd en gebruikt in allerhande gerechten. Het wordt er o.a. (zowel rauw als gekookt/gebakken/gegrild) gegeten als sashimi, bij pasta, in salades, en in iconische lekkernijen zoals takoyaki.
Verse octopus is hier over het algemeen niet zo makkelijk te vinden. Al heeft o.a. de Albert Heijn XL nog wel eens tentakels per 2 te koop.
Hoewel oesters de wereld over bekend zijn vind je het op maar weinig plekken zo frequent (en zo goedkoop!) als in Japan. Daar worden ze uiteraard met veel liefde rauw gegeten maar nog liever even gestoomd, of gefrituurd! De welbekende kaki-fry is een uitermate lekkere snack die zelfs de grootste oester-hater overstag kan krijgen
Akagai zijn een type arkschelpen die gekenmerkt worden door hun bijzondere rode kleur. En het rode “bloed” dat uit de schelp komt wanneer je ze opent. Het is echter geen bloed, maar gekleurd water. Hoewel je deze zeevrucht niet zo vaak tegenkomt is het wel een delicatesse die rauw geserveerd wordt met luxe nigiri sushi.
Wanneer we het echter hebben over unieke, Japanse delicatessen uit de zee dan kan uni absoluut niet ontbreken. Wellicht het meest iconische ingrediënt op deze lijst is het tevens de moeilijkste om te verkrijgen in het westen.
Het “gouden” vlees uit de zee egel moet je zo vers mogelijk eten en heeft een absoluut unieke smaak en kenmerkende structuur die lang niet iedereen zal waarderen. Het wordt met name geserveerd als gunkan maki (een soort sushi) maar kan ook vers uit de schil gegeten worden, samen met een rijst bowl of verwerkt in gerechten zoals chawanmushi.
Awabi is de verzamelnaam voor een grote groep zeeslakken (uit de Halliotidae familie) die qua smaak en structuur wellicht nog het meeste weg hebben van een mix tussen mosselen en coquilles. Het is een echte gourmet verwennerij met een stevig prijskaartje. Er is namelijk aardig wat moeite voor nodig om ze te vangen, en ze groeien maar langzaam. Het kan zo tien jaar duren voor ze echt op maat zijn.
Awabi is met name geroemd vanwege haar bijzondere vlees en structuur en unieke zeesmaak. Bij voorkeur wordt het dan ook gegeten rauw gegeten als sashimi of bij de sushi, met een scheutje yuzu-sap. Maar ook als zijnde een “steak” kan deze worden geserveerd. Vaak met een sausje van boter en sojasaus.
Mis je hier nog een Japanse zeevrucht waar je graag meer over wilt weten? Laat dan een berichtje voor ons achter in de comments en we zullen ons best doen je vraag te beantwoorden.