Fooi geven in Nederland wordt lang niet altijd verwacht. Al wordt het wel vaak enorm gewaardeerd, zeker in de horeca. In Japan kan het geven van fooi heel anders uitpakken en zelfs voor ongemakkelijke situaties zorgen tijdens je reis.
Geen fooi in Japan
In Japan maakt het geven van fooien geen deel uit van de cultuur. Sterker nog, afhankelijk van de situatie en locatie kan het zelfs als onbeleefd beschouwd worden om fooien te geven.
Het kan als een neerbuigend gebaar overkomen, alsof je denkt dat het restaurant niet de waarde van hun eigen diensten kan inschatten. Of dat je denkt dat de locatie wel een opknapbeurt kan gebruiken. Hier wordt het zelfs omschreven dat het voelt alsof je een kind extra zakgeld geeft, of dat iemand extra hulp nodig heeft.
Maar in de meeste gevallen zullen ze simpelweg denken dat je een fout hebt gemaakt en je het “teveel” betaalde geld teruggeven. Zelfs als ze je daarvoor op straat achterna moeten rennen.
In Japan vind je dus zelden een “fooienpot”. Dit geldt zowel in restaurants, winkels, hotels, taxi’s, of waar je misschien dan ook een fooi zou willen achter laten.
Servicekosten
Wat je wel tegen kunt komen op je factuur zijn zogenaamde “servicekosten”. Deze vergoeding dekt de kosten van het serveren van het eten en eventuele extra diensten die je zijn aangeboden.
Sommige restaurants noemen dit ook wel “otoshi” (in de kansai regio heet het “tsukidashi”). Dit gaat dan altijd gepaard met een kleine amuse die aan tafel geserveerd wordt. In bars noemen ze het vaak weer de “seating fee”. Vaak gaat het dan om bedragen tussen de €5,- en €10,- per persoon, maar dit wisselt per locatie.
Je komt het ook lang niet overal tegen. Vooral op locaties waar voornamelijk alcohol geschonken wordt zoals drukbezochte izakaya, clubs en bars kun je een otoshi tegenkomen. Soms zie je dit ook bij (luxe) restaurants, maar bij je lokale familierestaurant of fastfoodketen zal je deze extra kosten niet zo snel tegenkomen.
Uitzondering
Dat betekent niet dat je nergens fooi hoeft te geven. Er zijn een aantal uitzonderingen. Vooral locaties die zich voornamelijk richten op buitenlandse toeristen, denk aan internationale tourguides, zijn soms wat meer ingesteld op fooien.
Ook bij andere diensten waarbij er langere tijd een specifiek persoon ter dienste van je heeft gestaan, zoals de eigenaar van je ryokan, of een uitzonderlijke conciërge bij je hotel, kun je overwegen een fooi achter te laten. Dit wordt echter zeker niet verwacht en is vrij uitzonderlijk.
Mocht je toch een fooi willen geven, trek dan ook niet gewoon een paar losse munten of briefjes uit je portemonnee om te geven. Het is in bovenstaande situaties de bedoeling dat je de fooi (altijd alleen briefgeld) in een nette envelop doet en deze met twee handen aan de ontvanger geeft. Het is in zo’n geval echt een persoonlijke gift en blijk van waardering.
Bij twijfel
Dus in het kort: moet je wel of geen fooi geven in Japan? Zoals gezegd is dat echter een uitzonderlijke situatie en hoef je eigenlijk nergens fooi te geven. Over het algemeen is het in Japan het beste om bij twijfel gewoon geen fooi te geen. Want hoewel dat wellicht wat ongemakkelijk voelt, kan het wél geven van fooi zorgen voor een nog ongemakkelijkere situatie.
