Een Japanse maaltijd ziet er heel anders uit dan onze Hollandsche kost. Als je vraagt naar een typische Nederlandse maaltijd kom je al snel uit bij een stamppot, ovenschotel, bruine boterham met kaas, of natuurlijk het alom bekende AVG’tje: aardappelen, vlees, groente. Dit wordt vaak simpel geserveerd zonder toeters en bellen. Gewoon één bord op tafel en een beetje bestek en dat is het. Met achteraf nog een toetje. Soms dan hé.
Hoe anders is dat in Japan waar een traditionele maaltijd uit meerdere kleine elementen en gerechten bestaat. En welke geserveerd worden in een verscheidenheid aan bakjes, schaaltjes, bordjes, en kommetjes.
Deze manier van eten (serveren) wordt ook wel washoku genoemd. En is één van de weinige culinaire ervaringen en keukens die officieel UNESCO werelderfgoed zijn.
Traditionele Japanse maaltijd
Zo’n Japanse maaltijd is een waar genot voor het oog want de verscheidenheid aan gerechtjes zorgt voor een kleurrijk geheel. Het ziet er niet alleen mooi uit maar dient ook een functie. Het is om ervoor te zorgen dat je een diversiteit aan voedingsstoffen binnen krijgt en kunt genieten van je maaltijd.
De belangrijkste elementen zijn hierbij:
Deze worden geserveerd te samen met (meestal) een tweetal kleinere bijgerechten zoals:
- Tsukemono (ingelegde groente)
- Gekookte of gebakken groente
- Een kleine salade (in de breedste zin van het woord)
- Een gemengd groente/proteïne gerecht
Opvallend is ook dat deze opzet geldt voor zowel ontbijt, lunch, als diner! Hier zit verder bijna geen verschil in. Wel zie je dat er bij het ontbijt vaak wat minder bijgerechten worden geserveerd, en bijna nooit gefrituurde gerechten. Deze blijven voorbehouden aan de lunch of het diner.
Geen gangen
Er is hierbij niet echt sprake van verschillende gangen. Alles wordt tegelijkertijd geserveerd. De structuur van een voor-, hoofd- en nagerecht komt dan ook niet voor in de traditionele Japanse keuken.
Er zijn wel maaltijden – zoals kaiseki stijl diners – die meerdere gangen tellen. Maar dit kun je niet direct vergelijken met het meergangendiner zoals wij dat kennen.
Geen toetje
En het dessert zoals wij die hebben kennen ze ook niet! In elk geval niet zoals wij dat doen met bakjes yoghurt of ijscoupes. Soms wordt er een kleine wagashi (soort snoepgoed) geserveerd te samen met thee. Of andere kleine zoetigheid die gegeten kan worden als zijnde een toetje. Maar ijs of pudding wordt meer als snack an sich gegeten. En niet als zoete afsluiter van een maaltijd.
Hoe vertaal je dit naar onze manier van eten?
Dat betekent dat het soms best lastig is om authentieke Japanse gerechten te vertalen naar onze manier van eten. Sommige bijgerechten uit de Japanse keuken kun je makkelijk als voorgerecht serveren. Voor anderen is dat lastiger.
Denk bijvoorbeeld aan een recept als kinpira. Dit gerecht is echt bedoelt als een bijgerecht, maar zou voor onze begrippen weer niet kunnen dienen als voorgerecht. Daarvoor “ontbreekt” het aan wat elementen.
Als je dan ook vast wilt houden aan de voor ons bekende structuur zul je creatief moeten combineren, en de juiste gerechten uitzoeken die hiervoor passend zijn. Maar nog leuker is om ook gewoon zelf eens te proberen op de Japanse manier te dineren. Je zult zien dat je niet alleen heel anders naar je maaltijd gaat kijken, maar ook veel gevarieerder gaat eten.
En heel veel extra werk is het allemaal niet. Zeker als je wat bekender wordt met de recepten en opties die je hebt!
