Chūka (中華) is de afgekorte versie van chūka ryōri (中華料理) wat letterlijk vertaald ‘Chinees eten’ betekent. Het is een substroming binnen de Japanse keuken die zich – je raadt het al – richt op Chinees eten.
Het is echter geen authentiek Chinees eten (meer), maar een mengeling van de Japanse en Chinese keuken. Deze is ontstaan aan het einde van de 19e eeuw, toen grote groepen Chinese immigranten zich vestigden in o.a. Nagasaki, Kobe, en Yokohama. Zij brachten ook hun eigen cultuur en keuken mee en al snel ontstonden er talloze Chinese restaurants in Japan.
Naar smaak
Deze restaurants pasten soms noodgedwongen hun gerechten aan. Soms omdat bepaalde ingrediënten niet beschikbaar waren, maar vaak om ook Japanse klanten aan te trekken. Hierdoor werden aanpassingen gemaakt die beter pasten bij de smaak en gewoontes van het Japanse volk.
Wellicht is de situatie nog het beste te vergelijken met de Chinees-Indonesische restaurants in Nederland. Hierbij is er (meestal) maar weinig echt authentieks te vinden, en is alles aangepast naar de Nederlandse smaken en voorkeuren en vermengd met elementen uit andere keukens.
Uiteindelijk zorgde dit ervoor dat er geheel nieuwe gerechten ontstonden. Die tussen beide keukens in zweefden. Naarmate de jaren vorderde werden deze gerechten steeds meer opgenomen in de Japanse cultuur, en wordt een groot deel van deze gerechten nu als op en top Japans beschouwd.
Ramen
En meer ’typische Japanse’ gerechten dan je denkt vallen in de categorie chuka. Ook ramen, is van oorsprong géén authentiek, Japans gerecht. Sterker nog, het heette voorheen Chuka Soba.
Er gaan verschillende verhalen over het exacte ontstaan van ramen. Maar allemaal zijn ze het er over eens dat het Chinese immigranten (of vluchtelingen) waren die de Japanners kennis lieten maken met noedelsoep. Dit zorgde ervoor dat begin 20ste eeuw Ozaki Kenichi, de chef en eigenaar van een klein restaurant in Asakusa, Tokyo (met de naam Rai-Rai Ken) de basis legde voor de ramen zoals we die nu kennen. Hij introduceerde destijds een noedelsoep met een bijzondere bouillon. Deze was gebaseerd op soja saus, dikke noedels, geroosterd varkensvlees, naruto (vismeel cake), spinazie, en nori (zeewier).
Vanaf dat moment wist ramen in no-time het land en inmiddels de hele wereld te veroveren. En staat niemand meer stil bij haar Chinese oorsprong. Meer over de geschiedenis van ramen kun je hier lezen.
Kenmerkende Chuka gerechten
Ramen is slechts één van de vele voorbeelden van Chinese gerechten die gefuseerd zijn met de Japanse cultuur en keuken. Een andere bekend gerecht is mabo-tofu. Hierbij wordt gehakt vermengd met tofu en geserveerd met een (behoorlijk) pittige saus. Ook mābo-nasu, waarbij de tofu wordt vervangen met aubergine is ontzettend populair.
Verder kun je nog denken aan ebi chili (zie hier ons recept), champon (een soort ramen), zoetzuur varkensvlees (subuta), en chahan (yakimeshi). Maar ook de beroemde gyoza (dumplings), harumaki (spring rolls), nikuman (gestoomde broodjes met vlees), hiyashu chuka, en zelfs karaage vinden hun oorsprong in de Chinese keuken.
En dat is nog maar het tipje van de ijsberg. Hier vind je een overzicht van alle chuka gerechten en uit welke regio van China ze oorspronkelijk zijn gekomen. Een behoorlijk lange lijst dus. En stuk voor stuk recepten die we tegenwoordig volledig associëren met Japan.
Niet Japans, en niet Chinees
Overigens worden deze gerechten in China niet als authentiek beschouwd, of überhaupt nog als echt Chinees. Je zult het daar dan ook niet in deze vormen op de menukaart zien verschijnen.
Maar in Japan zelf worden deze gerechten ook weer niet als puur Japans beschouwd. Al wisselt dit een beetje per gerecht. Zo zullen de meeste Japanners mapo tofu voornamelijk als Chinees bestempelen, en ramen als echt Japans. De chuka gerechten hangen wat dat betreft overal tussenin.
